เบรกเกอร์กันดูด คือ (RCD : Residual – Current Device)
หน้าที่หลักของเบรกเกอร์กันดูด(RCD) คือ ป้องกันกระแสไฟรั่ว เพื่อไม่ให้เกิดอันตรายจากไฟรั่ว(ไฟดูด) กับผู้ใช้งาน
หลักการทำงานของเบรกเกอร์กันดูด (RCD) คือ วัดกระแสไฟเข้าและออกว่าเท่ากันหรือไม่ หากไม่เท่ากัน ตามที่กำหนดไว้ในเสปคของอุปกรณ์ เบรกเกอร์กันดูด(RCD) ก็จะทำการตัดวงจร
ยกตัวอย่าง เช่น กันดูดรุ่น FH202-AC25/0.03 จากสเปคในรูป 1 ก็จะดูว่าไฟเข้าออกว่าต่างกันเกิน 30mA หรือไม่ ห่างต่างกันเกิน 30 mA ก็จะตัดวงจร (ดาว์นโหลดสเปค รุ่น fh200)
เบรกเกอร์กันดูด (RCD : Residual – Current Device) แบ่งออกเป็น 2 ประเภท
- เบรกเกอร์กันดูด RCCB (Residual Current Circuit Breaker) ทำหน้าที่ ป้องกันไฟรั่ว ไฟดูด มีการรับรองมาตรฐานจาก มอก. 2452-2552 กับ IEC 61008 ซึ่ง หลักการทำงานของ RCCB ยี่ห้อ ABB ส่วนใหญ่จะมีหลักการทำงานแบบ VI
- เบรกเกอร์กันดูด RCBO (Residual Current Circuit Breaker with Over Current Protection) ทำหน้าที่ ป้องกันไฟรั่ว ไฟดูด ป้องกันกระแสเกิน(Overload) และกระแสลัดวงจร(Short circuit) มีการรับรองมาตรฐานจาก มอก. 909-2548 กับ IEC 61009 ซึ่ง RCBO ของABB ส่วนใหญ่จะมีหลักการทำงานแบบ VD
หลักการทำงานแบบ Voltage Independent (VI) และ Voltage Dependent (VD)
- Voltage Independent (VI) มีหลักการทำงานที่ไม่ขึ้นอยู่กับVoltage หรือ คือ ไม่ต้องมีไฟเลี้ยงวงจรก็ยังสามารถใช้งานได้
- Voltage Dependent (VD) มีหลักการทำงานโดยใช้กระแสไฟ คือ จะต้องมีไฟเลี้ยงวงจรอุปกรณ์จึงจะทำงาน
ข้อควรระวังของ VI และ VD คือ กรณีที่สายนิวตรอลเกิดหลุด หรือขาด เบรกเกอร์กันดูดแบบ RCCB ที่มีหลักการทำงานแบบ VI จะยังสามารถทำหน้าที่ตัดวงจรได้ตามเดิม ส่วน เบรกเกอร์กันดูดแบบ RCBO ที่ทำงานแบบ VD นั้น กรณีที่สายนิวตรอลเกิดหลุด หรือขาด เบรกเกอร์กันดูดแบบ RCBO จะไม่สามารถทำงานได้
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
Q1.ทำไมเบรกเกอร์กันดูดรุ่นมาตรฐานของ ABB จึงตัดวงจรเมื่อเกิดไฟรั้ว ที่ 30mA?
ตอบ การตัดวงจรเมื่อเกิดไฟรั่วที่ 30mA นั้นเพียงพอต่อการป้องกันชีวิตคน ซึ่งอ้างอิงตามมาตรฐานของ IEC
ยกตัวอย่าง IEC แบ่งออกเป็น 4 โซน คือ
- โซนที่ 1 โดนดูดไม่รู้สึก
- โซนที่ 2 โดนดูดรู้สึกแต่ไม่อันตราย
- โซนที่ 3 กล้ามเนื้อเกร็ง หายใจติดขัด
- โซนที่ 4 หัวใจล้มเหลว
เบรกเกอร์กันดูดของ ABB ตัดวงจรเมื่อเกิดไฟรั่ว 30 mA ภายในเวลา 20-30 mS ซึ่งตามข้อกำหนดตามตารางของ IEC ในช่วงเวลา 20-30mS จะเกิดไฟรั่วที่ 30mA หรือ 150 mA จะยังปรากฎอยู่ในโซนที่ 2 ของตาราง ซึ่งยังเป็นโซนที่มีความปลอดภัยในการใช้งาน
Q2. ABB มีเบรกเกอร์กันดูดที่มีการตัดไฟรั่ว ต่ำกว่า 30 mA ไหม ?
ตอบ มี แต่การตัดไฟจะsensitiveกว่า หากเกิดไฟรั่วเพียงเล็กน้อยก็จะทำให้เบรกเกอร์ทริป อาจจะทำให้ผู้ใช้งานเกิดความรำคาญเนื่องจากเบรกเกอร์กันดูดจะทริปบ่อย ซึ่งเบรกเกอร์กันดูดที่มีค่าการตัดวงจรต่ำกว่า 30mA ส่วนใหญ่จะใช้ใน โรงพยาบาล สถานรับเลี้ยงเด็ก หรือ สถานรับเลี้ยงคนชรา ซึ่งผู้ซื้อสามารถสั่งสินค้ากับตัวแทนจำหน่ายได้ แต่อาจจะต้องรอเวลาในการนำเข้าสินค้า
Q3.สามารถใช้เบรกเกอร์กันดูด RCBO แบบ 2 โพล รุ่น DS201 เป็นเมนเบรกเกอร์ แทนการใช้เมนเบรกเกอร์ 2โพลร่วมกับเบรกเกอร์กันดูด RCCB ได้หรือไม่?
ตอบ เบรกเกอร์กันดูด RCBO แบบ 2 โพล นั้นไม่สามารถใช้แทนเมนเบรกเกอร์ MCB แบบ 2 โพลที่ต่อร่วมกับเบรกเกอร์กันดูด RCCB ดูจากมาตรฐานการติดตั้ง ดังต่อไปนี้ ตามข้อกำหนดกล่าวว่า
- เบรกเกอร์เมนหลังมิเตอร์จะต้องเป็น 2โพล คือ เบรกเกอร์เมนจะต้องมีการป้องกันกระแสไฟเกิน และกระแสไฟลัดวงจรทั้ง 2 โพล
- ค่าการทนกระแสการลัดวงจร ต้องเท่ากับ 10 KA
เมื่อมาดูรายละเอียดของเบรกเกอร์กันดูด RCBO แบบ 2 โพล จะเห็นได้ว่าเป็นแบบ 1P+N ซึ่งจะมีการป้องกันกระแสไฟเกิน และกระแสไฟลัดวงจร เพียงแค่โพลเดียว ส่วนอีกโพลจะเป็นแค่เพียงสาย disconnector และค่าการทนกระแสลัดวงจรของกันดูด RCBO จะเท่ากับ 6 KA เท่านั้น จึงไม่เหมาะที่จะนำมาเป็นเมนเบรกเกอร์
ข้อเสนอแนะ หากต้องการติดตั้งเมนกันดูดคุมทั้งบ้านให้ใช้เบรกเกอร์เมน แบบ 2 โพล ขนาด 10 KA กับเบรกเกอร์กันดูด RCCB แบบ 2โพล ตามรูปที่ 5
- ข้อเสีย ใช้พื้นที่ในการติดตั้งเยอะ
- ข้อดี ทำให้แยกสาเหตุของปัญหาที่เกิดขึ้นได้ เช่น หากเกิดกระแสลัดวงจร หรือโหลดเกินก็จะทริปเฉพาะเบรกเกอร์เมน แต่ถ้าเกิดไฟรั่ว ก็จะทริปแค่เบรกเกอร์กันดูดเท่านั้น เป็นต้น
หากอ่านแล้วยังเกิดข้อสงสัยสามารถตามไปดู Video Youtube เกี่ยวกับ เบรกเกอร์กันดูด RCD ได้ตามลิ้งข้างล่าง